Krizlerde Yardım

Krize giren bir insan artık bir olayın veya bir durumun üstesinden gelemez. Bu sırada sıkıntıya yol açan olay çok geride kalmış olabilir veya beklenmedik bir şekilde ansızın ortaya çıkabilir.

Cinsel istismar veya diğer şiddet deneyimleri şok reaksiyonlarını veya ruhsal krizleri tetikleyebilir. Çoğu zaman birden fazla sıkıntı bir araya gelerek bir krize de neden olabilir. Şiddet deneyimlerinin yanında örn. kayıp deneyimleri, hastalıklar, kazalar, yakın bir insanın ölümü veya diğer travmatik deneyimler bunların arasında yer alır. Ancak psişik hastalıklar, yalnızlaşma, stres veya sosyal çatışmalar gibi uzun süreli sıkıntılar da baskı yaratabilir ve insanları ruhsal sıkıntıya sokabilir. 

Bir psişik kriz ile insanlar büyük sıkıntı yaratan bir olaya veya özellikle sıkıntı verici yaşam koşullarına tepki gösterir. Her insan böyle bir duruma girebilir. Psişik hastalıkları bulunan insanların kriz şeklindeki durumların kendi başına üstesinden gelmeleri çoğu zaman kolay değildir. Genel olarak şu geçerlidir: Birden fazla sıkıntı bir araya geldiğinde bir kriz yaşama riski artar. Bunun yanında hamilelik veya yeni bir yaşama başlamak da zorlayıcı olabilir ve cinselleştirilmiş şiddet mağduru kişilerde bir krize neden olabilecek birçok duyguyu açığa çıkarabilir.

Belki de iç dengenizi kaybettiğiniz duygusuna kapılıyorsunuz? Zor koşullarda yaptığınız her şey artık işe yaramıyor mu? Durumun tek başına üstesinden gelmeyi başaramıyor musunuz?

Akut krize giren birçok insan böyle hissediyor. İnsanların neler düşündüğü ve hissettiği de sıklıkla değişir: Bazı mağdurların kafasında sadece tek bir düşünce varken, diğerlerinin kafasında çeşitli düşünceler dolaşır. Duygular da benzerdir. Bazı mağdurlar kriz durumlarında duygularını neredeyse hiç veya çok zor hissederler. Diğer insanlar kendi duygu dünyasını güçlükle kontrol edebilecek şekilde çok yoğun yaşarlar. Böylece örneğin aşırı derecede fazla korku hisseder veya öfke duyarlar. Ya da tamamen umutsuz, yalnız ve üzgündürler.

Duygular çok şiddetli veya tehdit edici olduğunda bazı insanlar intihar, kendini yaralama veya aşırı alkol tüketimi gibi eğilimlere girebilir. Bazen mağdurlar kriz durumunu o kadar üst düzeyde yaşar ki, kısa veya uzun bir süre boyunca evlerini terk ederler ve başka yerlere sığınırlar veya yatarak tedavi görmek zorunda kalırlar. Belirtiler farklı şiddette olabilir ve günler hatta aylar sürebilir.

Çocuklar ve gençlerde krizler

Ancak sadece yetişkin insanlar krize girmez. Çocuklar ve gençler de krize girebilir. Çoğu zaman yaşadıklarına, küçüklük dönemlerindeki davranışlarla tepki verirler. Örneğin bazı çocuklar yine baş parmağını emmeye, altına kaçırmaya başlar veya ebeveynleri ile aynı yatakta yatmak isterler. Gençler de çok sık değişen davranışlarla tepki verirler. Örneğin kendilerini iyice geri çekip izole olurlar. Ya da fevri tepkiler verip agresif davranışlar geliştirirler; bu, kendilerine veya başka insanlara karşı olabilir. Tüm davranış değişikliklerinin tabii birçok başka nedeni de olabilir. Cinselleştirilmiş şiddet şüpheniz varsa, Yardım Telefonu (Hilfe-Telefon) ile irtibat kurmaktan çekinmeyin.

İnsanlar krizlerle farklı şekillerde başa çıkar

İnsanlar krizlerle nasıl farklı şekillerde başa çıkıyorsa, sıkıntıların sonuçlarını da öyle yaşıyorlar. Her insan yaşadıklarının üstesinden gelmek için profesyonel desteğe ihtiyaç duymaz. Birçok insan yalnız başına veya güvendiği bir insanın yardımıyla bir krizin üstesinden gelmeyi başarabilir. Ancak krizi kendi başına aşmak mümkün değilse ne yapmalı? Siz veya çevrenizden biri böyle bir durumdaysa, profesyonel desteğin yardımı dokunabilir. Bizzat yardıma ihtiyaç duyuyorsanız veya kriz içinde bulunan bir kişiye destek olmak istiyorsanız, "Kime baş vurabilirsiniz?" bölümünde başvuru noktalarını bulabilirsiniz.

Destek ve yardım ile krizler daha iyi yönetilebilir. O kişinin yanında olun ve şunu düşünün: Ona kim destek olabilir?

Şunu yapabilirsiniz:

• Kişiyle kaygıları hakkında konuşun. Öncelikle dinleyin ve ona her zaman sizinle tekrar konuşabileceği teklifinde bulunun.
• Güven ve sakinlik duygusunu geçirin. Telaşlı ve panik tepkiler verirseniz durumu kötüleştirebilir ve karşınızdakini ayrıca huzursuz edebilirsiniz.
• Sorunu anlamaya çalışın ve bunu gösterin. Bilinen sıkıntıları ve stresi mümkün olduğunca düşük tutun.
• Kişiye daha önce neyin iyi geldiğini veya yardımının dokunduğunu sorun. Bunlar basit şeyler de olabilir; örneğin yürüyüş yapmak, çay içmek, spor yapmak, ortalığı toplamak, müzik dinlemek. Kişiyi kendisine iyi gelen bir şeyi yapması için yüreklendirin.
• "Şöyle yapsana..." veya "Yerinde olsam şöyle yapardım..." gibi önerilerden kaçının. İyi niyetli olsa da nasihatlerde bulunmak o an için doğru olmaz ("Bir ayrılık tabii ki zor ama zaten hiç anlaşamıyordunuz ki").
• Sıkıntı çok büyürse, söz konusu insanı profesyonel bir başvuru noktasına yönelmesi konusunda cesaretlendirin.
• Burada önemli olan: Sınırlarınıza dikkat edin. Sadece gerçekten yapabileceğiniz şeylerin sözünü verin ve güvenilir bir kişi veya yardım kuruluşundan destek almaya çalışın.

Çok genel anlamda: Siz veya çevrenizden bir kişi yalnız veya yakınındaki insanların desteğiyle krizi atlatamıyorsa, profesyonel yardım aramalısınız.

Her insan profesyonel yardıma başvurma hakkına sahiptir. Bu ne bir kusurdur, ne de yararlanmak için bir "Asgari acı ve kriz duygu düzeyi" vardır. Krizden çıkış yolu için özellikle sıkıntıların hafifletilmesi ve istikrar sağlamanın yardımı dokunur. Krize müdahale denilen şey psikolojik "İlk yardım"dır. Burada psikolojik refakat ve tedavi ön planda bulunur. 

Profesyonel anlamda krize müdahale teklifleri hem ulaşılabilirlik, hem de destekleme şekilleri bakımından ayırt edilir. Burada size en önemlilerini tanıtıyoruz:

Kriz hizmetleri ve sosyal psikiyatrik hizmetle

Kriz hizmetleri, ağır ruhsal problem durumlarındaki insanlar için başvuru noktalarıdır. Bir kriz hizmeti aracılığıyla destek genellikle zaman açısından sınırlıdır. Ancak ruhsal bir krizin süresi öngörülemediği için, istisnai durumlarda uzun vadeli bir refakat da mümkün olmalıdır. Bir kriz hizmeti üzerinden destek ayakta da olabilir. Fakat mağdurları evde ziyaret eden mobil kriz hizmetleri de vardır.

Sağlık dairelerinin sosyal psikiyatrik hizmetleri de psişik ve sosyal problemlere sahip insanlara ve çevresindekilere destek hizmeti verir. Kolay erişilebilir ve bir randevu için uzun bekleme süreleri olmadan destek sağlarlar. Sosyal psikiyatrik hizmetlerin diğer görevleri, acil durum yardımı ve krize müdahaledir. Akut krizlerin yanı sıra intihar riski veya yüksek şiddete meyil durumunda mağdur ve yardım eden kişi günün her saatinde acil durum hizmet birimine başvurabilir. Burası durumu değerlendirerek akut yardım sağlar ve diğer adımları atar.

Telefonla danışmanlık ve kriz hizmetler

Telefonla danışmanlık ve kriz hizmetleri, krizlerde özellikle kolay erişilebilir destek sağlayabilir. "Yardım bul" ("Hilfe finden") altında uygun teklifleri bulabilirsiniz. Aşağıdaki danışmanlık tekliflerine de başvurabilirsiniz: "Cinsel istismar yardım telefonu", "Kadınlara karşı şiddet yardım telefonu", "Erkeklere karşı şiddet yardım telefonu", telefonla ruhsal yardım veya çocuklar ile gençler için "Nummer gegen Kummer".

Online danışmanlık

Birçok insan, yaşadıklarını yazmaya meyillidir. Online danışmanlık onlara kriz anlarında da destek sağlayabilir. Kriz yaşayan insanlar için çok sayıda online başvuru noktası vardır, örneğin [U25] E-Posta danışmanlığı veya Online-Seelsorge. Birçok yerel danışma merkezi de insanlara online ve mahrem yardım sağlıyor.

Psikososyal irtibat ve danışma merkezleri

Psikososyal irtibat ve danışma merkezleri de bazen kriz anlarında destek sunuyor. Buna "Krize müdahale" de deniliyor. İlgili web sitesine bir göz atın ve danışma merkezinin tekliflerini ve görevlerini kontrol edin. Ya da telefonla arayıp sorun. Bu danışma merkezlerinden bir çoğu cinsel istismar konusunda uzmanlaşmıştır. Teklifleri "Yardım bul" başlığında bulabilirsiniz.

Doktor ve psikoterapi yardımı

Psikiyatri ve psikoterapi uzmanlarının yanı sıra çocuk ve genç psikiyatrisi ve psikoterapisi uzmanları yerleşik muayenehanelerde çalışır. Psişik anlamda büyük bir sorun yaşıyorsanız, burada görüşme saatleri içerisinde yardım alabilirsiniz. Bir tıbbi uzman muayenehaneye gitmek, özellikle istikrarı sağlamak için ilaçların işe yarayacağı veya gerekli olacağı düşünüldüğünde, doğrudur. Halihazırda bir psikoterapiye giden insanlar için terapistleri çoğunlukla ilk başvuru yeridir. Fakat henüz psikoterapik tedavi görmeyen insanlar da söz konusu bir muayenehaneye başvurabilir. Bir psikoterapi görüşme saati randevusu alabilir ve buraya danışabilirsiniz. Bir akut tedavi olanağı da vardır. Bununla ilgili diğer bilgileri buradan bulabilirsiniz.

Birçok insan için güven duyduğu aile hekimine giden yol, kriz durumlarında önemli bir ilk adımdır. Burada, sizin için hangi adımları atmanın doğru olduğunu görüşebilirsiniz.

Ayakta tedavi merkezleri

Çeşitli ayakta tedavi merkezleri bulunur, örneğin travma, çocuk koruma, şiddete karşı koruma ve psikiyatrik enstitü ayakta tedavi merkezleri. Bunlar acil durumda size hızlı bir şekilde yardımcı olur:

• Travma ayakta tedavi merkezleri özellikle travma yaşamış insanlara psikoterapi desteği sağlar. Çocuklar ve gençler ile yetişkinler için de travma ayakta tedavi merkezleri bulunur. Daha fazla travma ayakta tedavi merkezlerini buradan bulabilirsiniz. "Yardım bul" altında yakınınızdaki travma ayakta tedavi merkezlerini bulabilirsiniz.
• Şiddetten koruma ayakta tedavi merkezleri şiddet suçuna maruz kalan mağdurların yaralarını adli tıp açısından muayene eder ve belgeler. Polise şikayette bulunmadan da bunu yapmak mümkündür. Muayene ücretsizdir. Terre des Femmes web sitesinde izlerin anonim olarak güvence altına alınması için merkezlerin veri tabanını bulabilirsiniz.
• Çocukları koruma ayakta tedavi merkezleri, tıbbi çocuk korumasına odaklanmaktadır. Bunlar bedensel ve ruhsal kötü muamele, ihmal yanı sıra çocuklara karşı cinselleştirilmiş şiddet biçimlerini araştırıyor ve gerektiğinde başka yardımlarda bulunuyor.
• Psikiyatrik ayakta tedavi merkezlerinin yanı sıra çocuk ve genç psikiyatri ayakta tedavi merkezleri acil durumları hemen kabul eder. Bunlar yerel psikiyatrik uzman kliniklerin parçasıdır ve özellikle mağdur için başka bir psikiyatrik veya psikoterapik tedaviye ulaşılamadığında devreye girer.

Sığınma evleri  

Sığınma evleri - özellikle ağır tehdit ve şiddet varsa - acil ve kriz geçiren insanları korur. Kadınlar ve erkekler için olduğu gibi kızlar ve oğlanlar için de korunma evleri vardır. Bazı barınma noktaları, kendilerini ne kadın ne de erkek hisseden veya cinsel kimliğini değiştirmiş insanlara da açıktır.

Sığınma yerlerine kabul ve buralarda barınmak isteğe bağlıdır. Sığınma evlerinin adresleri genellikle gizlidir. Mağdur insanlar çoğunlukla gece gündüz telefonla kuruluşa başvurabilir ve barınma isteğinde bulunabilir. Bazı bölgelerde sığınma evlerindeki yerleri bölgesel olarak koordine eden merkezler de vardır. Barınma noktaları mağdurların istikrara kavuşabilecekleri ve tüm diğer kararları sakince ve zamana yayarak alabilecekleri güvenli bir ortam sunar.

Yakınınızda bir sığınma evi mi arıyorsunuz?"Yardım bul" (Hilfe finden) altında uygun yerleri bulabilirsiniz.

Kriz derinleşiyorsa ve insanlar psişik bir çöküş yaşıyorsa, anında destek şarttır. Aile, arkadaşlar yanı sıra yakınları derhal harekete geçmeli ve profesyonel yardıma başvurmalıdır.

112 telefon numarası üzerinden acil durum hizmetini arayın. İntihara niyetlendiyseniz ve acil yardıma ihtiyacınız varsa, kendiniz de buraya başvurabilirsiniz. Acil durumda sosyal psikiyatrik hizmetler ve polis de yardım sağlar. Polise 110 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz.

Bir psikiyatri ve psikoterapi kliniğine acil giriş yapmak da her zaman mümkündür. Tıbbi ve terapötik personel, acil durumda ne yapılacağını bilir ve sizi terapötik görüşmelerle ve gerektiğinde ilaçlarla da destekler. Bu durumda bir psikiyatrik enstitü ayakta tedavi merkezine başvurabilirsiniz. Şunu hiç unutmayın: Asla kendiniz veya başka bir insan için yardım aramaktan çekinmeyin.